Czym jest Atex?
ATEX jest to po pierwsze skrót od określenia „ ATmosphère EXplosible“. Jednocześnie ATEX jest to skrótowe określenie dyrektywy europejskiej 2014/34/EC regulującej wprowadzanie do obiegu elektrycznych i mechanicznych urządzeń, komponentów i systemów ochronnych zabezpieczonych przed wybuchem. Została ona wprowadzona w życie 1. lipca 2003 roku i od tego czasu obowiązuje dla wszystkich nowych urządzeń i instalacji ochronnych.
Dyrektywa 2014/34/EC obowiązuje producentów wyrobów przeznaczonych do aplikacji, w których występuje ryzyko eksplozji. Z uwagi na to sam producent ponosi pełną odpowiedzialność za spełnienie wymogów tej dyrektywy w odniesieniu do swoich produktów. Dyrektywa 2014/34/EC zastępuje trzy obowiązujące wcześniej dyrektywy w zakresie ochrony przed eksplozją
Zalicza się tu ponadto instalacje sterownicze, kontrolne lub regulujące, które mogą się co prawda znajdować bezpośrednio poza obszarem zagrożonym wybuchem, ale mają wpływ na bezpieczeństwo pracy urządzeń i systemów zabezpieczających przed eksplozją.
Urządzenia i systemy ochronne, które podlegają dyrektywie 2014/34/EC, mogą być wprowadzone do eksploatacji tylko wówczas, gdy są opatrzone znakiem CE i posiadają deklarację zgodności WE, która potwierdza, że spełniają one podstawowe wymogi zdrowotne i bezpieczeństwa oraz że przy ich produkcji zostały zachowane procedury umożliwiające ocenę zgodności z wymogami. Poza tym musi do nich być też załączona instrukcja obsługi.
Wprowadzenie do obiegu oznacza: Odpłatne lub nieodpłatne udostępnienie po raz pierwszy produktów na rynku UE w celu ich sprzedaży i/lub użytkowania na obszarze UE.
Dyrektywa ATEX reguluje ochronę przed wybuchem w górnictwie oraz przemyśle i obejmuje produkty (produkty = urządzenia i systemy ochronne do instalacji zabezpieczających, kontrolnych i regulujących oraz do komponentów, które są stosowane do budowy urządzeń i systemów ochronnych), które znajdują zastosowanie w obszarach zagrożonych wybuchem. Dodatkowo dyrektywa ta określa na podstawie artykułu 95 umowy wspólnotowej zunifikowane wymogi i procedury służące do wykazania jej spełnienia. W zależności od obszaru ryzyka, w którym dany produkt jest stosowany, niektóre wymogi i procedury dokumentacji zgodności (procedury oceny zgodności) w różnym stopniu mogą zostać wyłączone.
ATEX 137 – Ochrona zdrowia i bezpieczeństwo pracy
Obok dyrektywy bezpieczeństwa ATEX 2014/34/EC Komisja Europejska uchwaliła dyrektywę uzupełniającą (ATEX 137) dla poprawy ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, którzy mogą być narażeni na kontakt z atmosferą o właściwościach wybuchowych. Dyrektywa ATEX 137 obejmuje:
- określenie minimalnych wymogów pod względem ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników
- podział obszarów na strefy, w których może występować ryzyko wybuchu
- znak ostrzegawczy służący do oznaczenia obszarów, w których może wystąpić ryzyko wybuchu
Zależność między ATEX 137 a ATEX 95 (1)
Dyrektywa 2014/34/EC (ATEX 95) definiuje specyfikacje w zakresie wyposażenia i użytkowania urządzeń elektrycznych i mechanicznych w warunkach zagrożonych eksplozją.
W schemacie klasyfikacyjnym określono istotne wymogi dla urządzeń pod względem bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Wymogi obydwu dyrektyw obowiązujących producentów i użytkowników urządzeń przedstawiono w poniższej tabeli.
Wymogi z dyrektyw ATEX dla producentów i użytkowników (1)
Istotne dla producentów "ATEX 95" - 2014/34/EC | Istotne wymogi dla użytkowników "ATEX 137" - 99/92/EG |
---|---|
Definicja obszaru zastosowania urządzeń, specyfikacje grupy urządzeń II / kategorie | Określenie stref w instalacji/wybór odpowiednich urządzeń |
kategoria 1: | strefa 0 / 20 |
kategoria 2: | strefa 1 / 21 |
kategoria 3: | strefa 2 / 22 |
Urządzenia muszą być zgodne z istotnymi wymogami bezpieczeństwa i zdrowia lub znaczącym standardem | Dotrzymanie odpowiednich wymogów instalacyjnych, eksploatacyjnych i konserwacyjnych |
Przeprowadzenie analizy ryzyka / możliwego źródła zapłonu w przypadku kwestionowanych urządzeń | Przeprowadzenie analizy zagrożeń na terenie zakładu, konieczność koordynacji |
Sporządzenie deklaracji zgodności | Sporządzenie dokumentacji ochrony przed wybuchem |
Odpowiednie zabezpieczenie jakości | Regularne aktualizacje |
(1) Wskazówka źródłowa:
Za uprzejmym przyzwoleniem firmy INBUREX Consulting
Gesellschaft für Explosionsschutz und Anlagensicherheit mbH, D-59067 Hamm
autorzy: Richard L. Rogers, Bernd Broeckmann, Rolf Frick, Hamm, Nigel Maddison, Glossop
publikacja: "Explosionsschutzdokument nach ATEX 137" (str. 5/6)