Kontakt Contact
Simona America

Strefy i urządzenia

Klasyfikacja stref

Zgodnie z dyrektywą 2014/34/EC za strefę zagrożenia wybuchem uznaje się pomieszczenie, w którym ze względu na warunki lokalne i/lub czynniki eksploatacyjne panuje atmosfera mogąca spowodować eksplozję. Atmosfera wybuchowa została zdefiniowana jako mieszanina powietrza oraz łatwopalnych gazów, oparów, mgieł i pyłów w warunkach atmosferycznych, w której proces spalania po zainicjowaniu zapłonu przenosi się na całą, nie spaloną, występującą w otoczeniu mieszaninę.

Dyrektywa ATEX 137 reguluje podział instalacji, w których może występować atmosfera wybuchowa, na poszczególne strefy zagrożenia. Dyrektywa ATEX 95 zawiera natomiast klasyfikację urządzeń na grupy i kategorie. Z tej kombinacji wynika, które grupy i kategorie urządzeń mogą być stosowane w danej strefie. Podział stref opiera się na częstotliwości oraz długości czasu występowania atmosfery wybuchowej i odnosi się tak samo do gazów, oparów i mgieł, jak koncepcja trzech stref w przypadku pyłów (patrz tabela).

Strefy Poziom zagrożenia
Strefa 0 Strefa 0 to obszar, w którym atmosfera wybuchowa w postaci mieszaniny powietrza oraz łatwopalnych gazów, oparów czy mgieł występuje przez długi okres czasu lub z wysoką częstotliwością.
Strefa 1 Strefa 1 to obszar, w którym atmosfera wybuchowa jako mieszanina substancji łatwopalnych w postaci gazu, oparów czy mgły w połączeniu z powietrzem przy normalnej eksploatacji występuje sporadycznie.
Strefa 2 Strefa 2 to obszar, w którym podczas normalnej eksploatacji atmosfera wybuchowa jako mieszanina substancji łatwopalnych w postaci gazu, oparów czy mgły w połączeniu z powietrzem nie występuje wcale lub tylko krótkotrwale.
Strefa 20 Strefa 20 to obszar, w którym atmosfera wybuchowa w postaci chmury palnego pyłu w połączeniu z powietrzem występuje ciągle lub długotrwale albo często.
Strefa 21 Strefa 21 to obszar, w którym atmosfera wybuchowa w postaci chmury palnego pyłu w połączeniu z powietrzem przy normalnej eksploatacji występuje sporadycznie.
Strefa 22 Strefa 22 to obszar, w którym przy normalnej eksploatacji atmosfera wybuchowa w postaci chmury palnego pyłu w połączeniu z powietrzem nie występuje wcale albo jeśli występuje, to tylko krótkotrwale.

Jakie urządzenia mogą być stosowane w danym otoczeniu?

Dla różnych obszarów zagrożenia dyrektywa 2014/34/EC określa grupy i kategorie dopuszczonych urządzeń. Istnieją dwie grupy urządzeń, I i II. Grupa I zawiera urządzenia stosowane w kopalniach pod ziemią oraz w instalacjach naziemnych, które mogą mieć kontakt z metanem i/lub pyłami łatwopalnymi. Grupa II obowiązuje dla urządzeń stosowanych w pozostałych obszarach zagrożonych atmosferą wybuchową. Grupy te zostały dodatkowo podzielone ze względu na częstotliwość występowania atmosfery wybuchowej na poszczególne kategorie urządzeń. Grupa I na kategorie M1 i M2, a grupa II na kategorie M1 do M3. Kategoria M1 posiada wysoki poziom bezpieczeństwa (trwałe zagrożenie występowania atmosfery wybuchowej), M3 natomiast określa normalny poziom bezpieczeństwa (rzadkie ryzyko powstawania atmosfery wybuchowej). W zależności od poziomu bezpieczeństwa wymagane jest badanie próbki materiału budowlanego zgodnie z wytycznymi WE + dokumentacja zapewnienia jakości produkcji względnie kontrola jednostkowa, albo w przypadku kategorii 3 jedynie dokumentacja wewnętrznej kontroli produkcji. W każdym kraju członkowskim UE istnieje jedna lub kilka instytucji (wymienionych w załączniku 4 dyrektywy ATEX), które mogą wprowadzać lub kontrolować wymogi i procedury deklarowania zgodności z dyrektywą 2014/34/EC.

Schemat podany poniżej ukazuje klasyfikację stref, które z kolei są podzielone na obszary zagrożeń związane z jednej strony z „gazami, oparami i mgłami” a z drugiej strony z „pyłami”. Ponadto rozróżnia się stopnie ryzyka i prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia. Ponadto przypisane są tu kategorie, które definiują stopień bezpieczeństwa urządzenia. Z tabeli wyraźnie wynika, której kategorii musi odpowiadać dane urządzenie, aby można je było zastosować w obrębie określonej strefy.

Zagrożenie Ryzyko Strefa Kategoria Equipment
Gazy, opary i mgły ciągle, długotrwale lub często 0 1 G Bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa (bezpieczny mimo dwóch niezależnych awarii)
Gazy, opary i mgły Sporadycznie 1 1 G, 2 G Wysoki poziom bezpieczeństwa (bezpieczny również w przypadku wystąpienia awarii w trakcie normalnej eksploatacji)
Gazy, opary i mgły rzadko, potem tylko krótkotrwale 2 1 G, 2 G, 3 G Normalny poziom bezpieczeństwa (bezpieczny w trakcie normalnej eksploatacji)
Pyły ciągle, długotrwale albo często 20 1 D Wysoki poziom bezpieczeństwa (bezpieczny mimo dwóch niezależnych awarii)
Pyły sporadycznie 21 1 D, 2 D Wysoki poziom bezpieczeństwa (bezpieczny również w przypadku wystąpienia awarii w trakcie normalnej eksploatacji)
Pyły rzadko, potem krótkotrwale 22 1 D, 2 D, 3 D Normalny poziom bezpieczeństwa (bezpieczny w trakcie normalnej eksploatacji)